Gazeteci-Yazar
Ali Sami Alkış, Çanakkale Savaşı'nda düşmanla mücadeleleri sırasında
şehit olan, yaralanan ve esir düşen futbolcuların çarpıcı hikayelerini
kaleme aldığı kitapta anlattı.
Yarımada yayınevinden çıkan ''Çanakkale'de Şehit Düşen Futbolcular Yedi
Kandilli Avize'' adlı kitapta, Çanakkale Cephesi'nde Galatasaray'ın 23,
Fenerbahçe'nin 5 ve Beşiktaş'ın da 2 futbolcusunun şehit olduğu
belirtiliyor.
İşte "Çanakkale Geçilmez"i yaratanlardan biri daha...Galatasaray'ın
sembol futbolcusu Hasnun Galip, düşmanla savaşmış, dövüşmüş ve şehit
düşmüştü.
En Büyük Şehit... Şehidin büyüğü küçüğü olmaz ama, Fenerbahçeli Arif'in
yeri başka. O, cepheden ata atlayıp 26 saatlik yoldan sonra sahaya
çıkıyor, maçını oynadıktan sonra tekrar savaşa koşuyordu...
1. Dünya Savaşı sırasında ise Galatasaray, Fenerbahçe, Beşiktaş ve
Ankaragücü'nün toplam 70 futbolcusunun, çeşitli cephelerde şehit
düştüğü ifade ediliyor.
Galatasaray'da kayıtların düzenli tutulması nedeniyle şehit futbolcu
sayısının fazla gözüktüğü, Beşiktaş'a ait kayıtların işgal yıllarında
kulübün Rumlar tarafından yağmalanması sırasında, Fenerbahçe'ye ait
kayıtların ise kulüp binasında çıkan yangında tahrip olduğu
belirtiliyor.
Çanakkale'de şehit olan, yaralanan ve esir düşen futbolcu sayısının
belirlenenden çok fazla olduğu, ancak kaynak yetersizliği nedeniyle
şehit futbolcu sayısının tespitinin mümkün olmadığı, mevcut kaynakların
ise genelde Galatasaray, Fenerbahçe ve Beşiktaş'a ait olduğu
vurgulanıyor.
Ankara, Izmir, Bursa, Trabzon gibi kentlerde bulunan kulüplerde oynayan
futbolcuların da savaşa katıldığı, ancak kayıt tutulmadığı için
isimlerinin ve sayılarının tespit edilemediği ifade ediliyor.
MAÇA BEKLENİRKEN ŞEHİT OLDUĞU HABERİ GELDİ
1. Dünya Savaşı sırasında futbolcuların yeşil sahalar ile savaş alanı
arasında gidip geldiklerinin anlatıldığı kitapta, Çanakkale'nin
ardından Fransızlarla savaşmak için Niğde'ye giden Fenerbahçeli Arif'in
hazin hikayesi şöyle:
''Fenerbahçe, 1919-1920 sezonuna iddialı girmek istiyordu. Bunun için,
ilk kez sahaya çıkacakları Idmanyurdu maçında, sağ bekleri Istihkam
Subayı Mülazımıevvel Arif'in mutlaka oynamasını istiyorlardı.
Ulukışla'da bulunan kaptanları için, kumandanlıktan izin aldılar.
Arif'in oynamasını sağlama almışlardı. O mutlaka gelmeliydi. Gelecekti.
Fakat onun yerine kara haberi geldi. Arif Ulukışla'dan Niğde'ye
giderken tam kalbine aldığı bir kurşunla şehit oldu.''
Arif'in şehit olduğu haberinin ardından Fenerbahçe'nin İdmanyurdu
karşılamasına, şehide saygı olsun diye 10 kişiyle çıktığı, şehit
Arif'in 2 numaralı formasının ise saha kenarına bırakılan bir
sandalyeye asıldığı kaydediliyor.
Karşılaşmanın ise sahaya 10 kişiyle çıkan Fenerbahçe'nin 11-0 üstünlüğüyle sonuçlandığı belirtiliyor.
GALATASARAYLI İNGİLİZ KÖKENLİ FUTBOLCU
Hindistan'da, İslamiyeti seçen Spancer ve Sarah Robenson adlı İngiliz
karı-kocanın Müslümanlara olan yaklaşımlardan dolayı İngiltere ve
Hindistan'da yaşayamayacaklarını anlamaları üzerine İstanbul'a göç
ettikleri anlatılıyor.
Abdullah ve Fatma isimlerini alan İngiliz çiftin 3 erkek çocuğundan
Ahmet ve Abdurrahman'ın Galatasaray'da top oynadığı ve şampiyonluklar
yaşadıkları ifade ediliyor.
1. Dünya Savaşı sırasında düşman saldırılarını artırınca Galatasaray'ın
forveti Abdurrahman ile diğer kardeşi Yakup'un cepheye gitmek için izin
istediği baba Abdullah Robenson'un, ''Bakın evlatlarım. Burası bizim
vatanımız oldu. Gitmenize üzülürüz; ama gururumuz her zaman acımızdan
büyük olur'' dediği kaydediliyor.
Gönüllüler ordusuna katılarak Çanakkale'ye giden Robenson kardeşlerden
Abdurrahman'ın kısa bir süre sonra gönderildiği Kafkas Cephesi'nde
donarak şehit olduğu ifade ediliyor.
Yakup Robenson'un ise Çanakkale'nin ardından gittiği Bağdat Cephesi'nde
bir İngiliz'in silahından çıkan kurşunla şehit olduğu belirtiliyor.
Robenson ailesinin sağ kalan tek çocukları Ahmet'in ise yıllar sonra Galatasaray'a başkan olduğu vurgulanıyor.
DESTANLAŞAN 27. ALAY'DA ŞEHİT OLDU
Çanakkale Savaşı sırasında Beşiktaş'ın yıldız futbolcularından olan
kaptan Kazım'ın, düşman işgaline karşı cepheye gittiği ve kendisini
tanıyan bir komutanın ''emir erim ol'' önerisini, ''Ben sporcuyum.
Diğerlerine göre daha zinde ve atik biriyim. Cephede daha çok işe
yararım'' diyerek geri çevirdiği belirtiliyor.
Anzaklara karşı destanlaşan 27. Alay'da mücadele veren Kazım'ın savaş
sırasında sırtına isabet eden bir gülle ile Çanakkale'de şehit düştüğü
kaydediliyor.
Kazım'ın cebinden çıkan kanlı kağıt parçasındaki şiirin ise daha sonra
marş haline getirilerek maçlarda, törenlerde söylendiği ifade ediliyor.
ASKERDEN KAÇMAK İSTEYEN FUTBOLCULAR
1. Dünya Savaşı sırasında vatan savunması için yediden yetmişe herkesin
gönüllü olarak askere yazıldığı, ancak cepheye gitmek istemeyen
futbolcuların askerlikten muaf tutulan İttihat ve Terakki Partisi'nin
elindeki Altınordu Kulübü'ne gittiğine dikkat çekiliyor.
Askere gitmek istemeyen dönemin ünlü futbolcularından otomobil Nuri de
Fenerbahçe Başkanı Hamit Hüsnü'nün ''Bir gün seni kendi ellerimle
orduya teslim edeceğim'' demesi üzerine takımdaki 6 arkadaşını yanına
alarak Altınordu Kulübü'ne geçtiği, böylece askere gitmekten kurtulduğu
belirtiliyor.
O dönem bütün kulüplerin futbolcuları askere alınırken, sadece
Altınordu Kulübü'ndeki futbolcuların vatani görevden muaf tutulması ise
çarpıcı bir şekilde anlatılıyor.
Savaşa giden futbolcuların şehit düşmesi ya da gazi olması nedeniyle
kulüplerin tamamen tükendiği dönemlerin olduğu, hatta savaşın en
şiddetli zamanında Fenerbahçe'nin 3, Galatasaray'ın 2 ve Beşiktaş'ın
ise sadece l futbolcusunun kaldığı ifade ediliyor.
Kayıpların ardından ise kulüplerin 15-16 yaşlarındaki çocuklardan takım oluşturularak karşılaşmalara çıktığı belirtiliyor.
ÜÇ BÜYÜKLERİN ŞEHİT FUTBOLCULARI
Futbolcunun Adı Takımı Şehit Düştüğü Yer
Arif Fenerbahçe Bor Ovası
Nurettin Fenerbahçe Fikirtepe Bataryası
Halim Fenerbahçe Fikirtepe Bataryası
Kemal Fenerbahçe -
Zeki Fenerbahçe Çanakkale Savaşı
Hüsnü Fenerbahçe Çanakkale Savaşı
Neşet Fenerbahçe Çanakkale Savaşı
Refik Bey Fenerbahçe Kulüp Binasında
Mustafa Bey Fenerbahçe Kulüp Binasında
Ethem (Bellisan) Fenerbahçe Erenköy Bataryası
Haldun Fenerbahçe -
Doktor Ali Beşiktaş Kafkas Cephesi
Asım Beşiktaş Kafkas Cephesi
Muallim Sadi Beşiktaş Kafkas Cephesi
Kaptan Kazım Beşiktaş Çanakkale Savaşı
Doktor Mehmet Beşiktaş Kafkas Cephesi
Rıdvan Beşiktaş Çanakkale Savaşı
Kürt Celal Galatasaray Çanakkale Savaşı
Abdurrahman Galatasaray Kafkas Cephesi
Halit Galatasaray Kafkas Cephesi
Kaleci Hamdi Galatasaray Çanakkale Savaşı
Hasnun Galip Galatasaray Çanakkale Savaşı
Celal İbrahim Galatasaray Irak Cephesi (1917)
Neşet Galatasaray Çanakkale Savaşı
İdris Galatasaray Trablusgarp Cephesi
Refik Ata Galatasaray Çanakkale Savaşı
Mehmet Ali Galatasaray Çanakkale Savaşı
Hasip Galatasaray Çanakkale Savaşı
Cemil Galatasaray Çanakkale Savaşı
Nazmi Galatasaray Çanakkale Savaşı
Çanakkale Şehitlerine
Ey şehid oğlu şehid, isteme benden makber,
Sana ağuşunu açmış duruyor Peygamber.
Mehmet Akif ERSOY
KONUYU 18 MART ÇANAKKALE ŞEHİTLERİNİ ANMA GÜNÜ NEDENİYLE AÇIYORUM
YORUMLARDA ŞEHİTLERİMİZİN ANISINA TAKIM AYRIMI GÖZETMEYELİM
